Od paru lat badam historię Krajny. Każde źródło jest dla mnie ciekawe, bo każde może wnieść coś nowego do badań. Jednym z takich źródeł jest Kataster Fryderycjański inaczej Kataster Kontrybucyjny Prus Królewskich 1772-1773. Do tej pory posługiwałem się odpisami oraz indeksami, lecz Pomorskie Towarzystwo Genealogiczne zamieściło dzisiaj link, który zwrócił moją uwagę.
Dotychczasowe poszukiwania
Moje dotychczasowe poszukiwania opisałem tutaj. W poszukiwaniu śladów katastru odwiedziłem Bydgoszcz i Toruń. Efekty mojej kwerendy opisałem tutaj. Jednak miałem ciągle nadzieję, że uda mi się dotrzeć do oryginalnych materiałów spisowych, bo kataster był niczym innym jak spisem do celów m. in. podatkowych. W Bydgoszczy miały się znajdować oryginalne tomy katastru dotyczącego Okręgu Nadnoteckiego, niestety będąc na miejscu nie odnalazłem tego czego szukałem, w Toruniu za to odnalazłem odpisy. Wiedziałem, że prędzej czy później czeka mnie wizyta w Berlinie lub mogłem liczyć na cud digitalizacji i taki właśnie zdaje się nastąpił.
W Berlinie
Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz (Tajne Archiwum Państwowe Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego) w Berlinie Dahlem, to miejsce, które chciałem odwiedzić jeszcze przed pandemią. Wprawdzie korzystanie z zasobów tego archiwum jest bezpłatne, ale trzeba przyjechać, zjeść, przenocować. Dokumenty udostępnione na stronie archiwum to XVIII-wieczne kopie, czystopisy.
Kataster – jak szukać?
Poszukiwania przodków w katastrze można zacząć od indeksów na stronie http://www.odessa3.org/collections/land/wprussia/ . Możemy znaleźć nazwisko, miejscowość i odpowiedni urząd pod którym dana miejscowość figurowała. W zasadzie urząd będzie w dalszych poszukiwaniach niezwykle istotny. Może nam pomóc wyszukiwarka, która znajduje się na stronie http://www.odessa3.org/search.html . Tutaj koniecznie w „Data Category” musimy wybrać „Land records”. Należy pamiętać, że często w tych indeksach, a także oficjalnych dokumentach roiło się od błędów. Poszukując po nazwisku „Małek” nic bym nie znalazł, bo to nazwisko zapisane jest jako Matek, Malczak, Matczak. To nie koniec, gdy będę chciał odnaleźć „Sypniewo” to także nic nie znajdę, gdyż występuje tam jedynie „Zypniewo”. To co nas bardzo interesuje znajduje się na trzeciej pozycji (imię i nazwisko, miejscowość i urząd). Urząd (Amt) będzie nam potrzebny podczas szukania w Berlinie.
Odessa – wyszukiwarka
Przechodzimy na stronę archiwum berlińskiego (tutaj), gdzie mamy do wyboru 02.070 Klassifikationsanschläge Netzedistrikt lub 02.077 Kontributionskataster Westpreußen. Tam odnajdujemy właściwy Amt i rozpoczynamy przeglądanie poprzez kliknięcie „Akte einsehen”. Przeglądarka nie jest najszybsza i czasem lubi się zacinać dlatego radzę od razu wybrać na górze symbol strzałki i „Ganzes Werk herunterladen” to pozwoli nam otworzyć plik jako pdf lub pobrać go na dysk. Takie działanie zdecydowanie usprawni naszą pracę.
Przeglądanie zawartości
Na pierwszych stronach znajdziemy zazwyczaj spis miejscowości danego Amtu, przypominam, że nazwy często są błędne. Niemniej jednak spis pomaga w szybkim poszukiwaniu, gdyż zawiera także numery stron. Kataster oprócz znanych nam tabel zawiera także materiały dodatkowe. Jest to kolejne ciekawe źródło do badań genealogicznych i nie tylko. Odczytywanie tabel może nie być najłatwiejszą sprawą, bo pismo do najwyraźniejszych nie należy, być może przydatny będzie mój artykuł, o którym wspominałem na początku. Tam znajduje się m. in. rozszyfrowanie danych, które były zawarte w tabelach katastru. Mam nadzieję, że powyższy artykuł komuś ułatwi przedzieranie się przez gąszcz katastralny i sprawi, że odkryjecie wiele informacji o swoich przodkach.
Urodzony w Opolu, pochodzi z Tarnowa Opolskiego. Absolwent Uniwersytetu Opolskiego na kierunku Politologia o specjalizacji dziennikarskiej. Pilot wycieczek, organizator, animator kultury, społecznik, podróżnik, genealog. Prezes Fundacji Czas Podróżników. Doktorant w zakresie historii na Uniwersytecie Opolskim. Zajmuje się problematyką przesiedleń ze wschodu po 1945 roku, emigracją, genealogią, genealogią genetyczną, a także historią Słowian i Wikingów.
Mógłbym powiedzieć, że po nic, bo jest na świecie wiele istotniejszych spraw, takich jak głód, kryzys, ekologia i wiele innych.
Nie mniej jednak coraz więcej ludzi się interesuje genealogią i przodkami.
Dziś mija 150 rocznica urodzin księdza Bolesława Domańskiego. Księdza Patrona zasłużonego dla Krajny i Związku Polaków w Niemczech, który obchodzi w tym roku 100 rocznicę powstania.
Dziś opowiem o dalszych losach nauczyciela oraz dyrygenta Leona Malczewskiego. Jest ku temu doskonała okazja ponieważ już za chwilę wejdziemy w rok jubileuszowy dotyczący 100-lecia zakrzewskiego ruchu śpiewaczego.
