Drogowskazy genealoga czyli jak zacząć cz. 3
No dobrze mamy już zatem za sobą wywiad i zainstalowaliśmy nasz program. Czas na prawdziwe poszukiwania. Zanim do nich przystąpimy możemy zrobić listę miejsc i parafii.
LISTA MIEJSC I PARAFII
Ktoś zapyta po co nam w ogóle taka lista? Inny powie, że przecież on nie zrobił takiej listy i też jest dobrze. Dobrze, można również bez listy, ale uwierzcie mi, że warto taka listę zrobić. Często miejscowości, których szukamy już nie istnieją, zmieniły nazwy lub zostały przyłączone do innych. Czasem zdarza się, że jest wiele miejscowości o tej samej nazwie i trudno znaleźć tą właściwą. Jestem na to żywym przykładem, wiedziałem, że moja rodzina pochodzi z miejscowości Sypniewo. Okazuje się, że Sypniewo to część Poznania. Oprócz tego w Polsce występują aż 4 miejscowości, które nazywają się Sypniewo. Jedna w województwie mazowieckim, dwie w województwie wielkopolskim i jedna w województwie kujawsko-pomorskim. Uzyskałem informację, że moje Sypniewo znajduje się w Wielkopolsce. Tutaj zaczęły się schody, bo z kolejnych informacji jakie uzyskałem wynikało, że moje Sypniewo znajduje się gdzieś pod Piłą. Kłopot w tym, że w promieniu zaledwie 60 kilometrów od Piły znajdują się aż 3 Sypniewa. Następne informacje mówiły o Sypniewie pod Złotowem. Tutaj mamy paradoksalną sytuację, bo bliżej Złotowa znajduje się jedno Sypniewo, ale to powiat sępoliński i… województwo kujawsko-pomorskie. Nieco dalej w powiecie złotowskim znajduje się drugie Sypniewo. Oba od siebie oddalone o 53 kilometry. Koniec końców okazało się, że trop wielkopolski był słuszny, ale… chodziło o historyczną Wielkopolskę czyli wygrało Sypniewo w województwie kujawsko-pomorskim. Jak widać można się pogubić w tych wszystkich miejscowościach dlatego warto zbadać skąd przybyli nasi przodkowie żeby potem nie marnować czasu na poszukiwania tam gdzie nas nie było.
Jeszcze do niedawna pomocna w poszukiwaniu parafii i dostępnych dokumentów była baza danych PRADZIAD (Program Rejestracji Akt Metrykalnych i Stanu Cywilnego). Można tam wpisać nazwę miejscowości lub powiat w którym się szuka. Można także zawęzić poszukiwania poprzez wpisanie starej nazwy województwa, wyznania/obrządku a także rodzaju akt. Dzięki otrzymanym wynikom dowiemy się jakie dokumenty z danych parafii lub Urzędów Stanu Cywilnego są dostępne. Dowiemy się także w którym archiwum szukać tych dokumentów, a także jaki jest ich stan. Od jakiegoś czasu niestety krążą słuchy, że baza danych PRADZIAD ma być wygaszana i zintegrowana z wielkim projektem jakim jest portal Szukaj w archiwach prowadzony przez NAC – Narodowe Archiwum Cyfrowe. O NAC oraz Szukaj w archiwach napiszę nieco więcej już niebawem. Póki co PRADZIAD działa, chociaż podobno nie pokazuje pełnych wyników. Zatem warto porównać wyniki wyszukiwania obu baz albo po prostu od razu skorzystać z Szukaj w Archiwach.
Przydatnym narzędziem w naszych zmaganiach z listą miejsc i parafii może być mapa parafii rzymoskokatolickich tworzona przez panią Małgorzatę Lissowską (tutaj). Jest to narzędzie, dzięki któremu możemy znaleźć interesującą nas parafię oraz parafie sąsiednie. Oprócz tego możemy dowiedzieć się od kiedy na terenie danej parafii są prowadzone księgi.
Warto także spisać jak kształtował się podział administracyjnych na terenach na których szukamy. Podział administracyjny na przestrzeni wieków często się zmieniał, a to sprawia, że poszukiwane dokumenty mogą znajdować się raz w jednym archiwum raz w drugimi, a czasem nawet i trzecim.
Wykazy miejsc i parafii często znajdziemy na stronach różnych towarzystw genealogicznych. Tam też warto zaglądać w poszukiwaniu informacji o naszych parafiach.
Na koniec można również przeszukać Internet gdzie można znaleźć wiele naukowych (lub nie ) publikacji zawierających spisy miejscowości oraz parafii, ale o Internecie już niebawem (tutaj).