Macie tak czasem, że do zrobienia jest masę rzeczy, a Wy i tak bierzecie za genealogię? Na pewno macie! Ja przynajmniej mam tak często.

Tym razem chciałem zająć się moją 4xprababcią Elżbietą. Nic o niej nie wiem, oprócz tego, że istniała. Miała także wiele nazwisk: Zelchan, Zelk, Zelsing, Celka oraz Pełka. Wszystkie brzmią w miarę podobnie. Jednak to nie Elżbieta będzie bohaterką dzisiejszego artykułu, chociaż coś mi mówi, że wyniki dzisiejszych badań zbliżą mnie do odkrycia tajemnicy Elżbiety.

Przeglądając drzewo genealogiczne zwróciłem uwagę na Jana Centkę. Dlaczego akurat na Jana? Jego syn zapisany jest w drzewie „Jakub Centka alias Celka”. To powinno od razu mi nasunąć jakieś powiązania z Elżbietą, ale dalszy przebieg wydarzeń sprawił, że o Elżbiecie zapomniałem.

Niektóre gałęzie mojego drzewa są niewystarczająco opracowane. Dzieje się tak zwykle wtedy, kiedy dochodzi mi wielu przodków w krótkim czasie i nie jestem w stanie zająć się wszystkimi dostatecznie długo. Zresztą muszę znaleźć czas i uporządkować moje drzewo, ale to zupełnie inna historia. W każdym razie Jan Centka padł ofiarą niewystarczającego opracowania.

Odnalazłem dzisiaj jego akt ślubu, gdzie jego nazwisko zapisane jest jako „Cynka”. Zatem mamy już Celkę, Centkę i Cynkę, a to jeszcze nie koniec… niech ich szlag…

Zatem z prostej matematyki (1791 – 34 = 1757), szukamy urodzin Jana gdzieś w okolicach 1757 roku.

Culc, niby daty pasują, ale tak drzewa nie zbudujemy. Zatem trzeba zobaczyć czy Adalbert i Anna mieli więcej dzieci, licząc na nazwiska zbliżone do tych już znanych nam związanych z Janem.

Culc, Szulik, Sulc, Cylka, Cylc.

Chociaż nazwisko zostało zindeksowane jako Szulik, to patrząc na skan wydaje mi się, że jest to jednak Szulc, po prostu nachodzi na niego inny wyraz stąd indeksujący odczytał to jako Szulik. Tutaj mamy kolejny raz Jazdrowy.

Kolejny akt został zindeksowany jak Sulc. Także tutaj skłaniałbym się do odczytania tego jako Szulc. Tutaj mamy kolejny raz Jazdrowy.

Zdaje się, że od 1766 roku występuje forma „Cylka”.

Podsumowaniem niniejszych poszukiwań jest akt ślubu Adalberta i Anny:

Akt zgonów Adalberta oraz Anny nie odnalazłem. W zasadzie udało się odnaleźć akta zgonu syna Adalberta i Anny – Jana. Umiera on pod nazwiskiem Centka, tak samo jak jego żona Marianna. Co ciekawe, ich syn Jakub umiera pod nazwiskiem Cylka.

Reasumując, z odnalezionych dokumentów oraz różnych form wyłania nam się ciekawy obraz kształtowania nazwiska na przestrzeni czasu.

Współczesna forma to Centka, Centke, Centkowski.
Przejściowe formy to Cynka, Cylka, Cylc, Culc.
Moim zdaniem nazwisko początkowo brzmiało Szulc, Schulz lub Schultz. Pochodziło od niemieckiego słowa „sołtys”. Zatem nazwisko wzięte od funkcji, być może istniały jeszcze inne formy tego nazwiska, dlatego nie odnalazłem wcześniejszych zgonów z tym nazwiskiem. Niestety analiza nie pozwoliła odnaleźć potencjalnej innej formy tego nazwiska.
Na potwierdzenie mojej tezy indeks zgonów gdzie nazwisko to pojawia się dopiero od 1803 roku (wprawdzie część zgonów jest niezindeksowana, ale również tam przeszukałem nazwiska). Na poniższym obrazku widać wyraźnie różne wersje tego nazwiska:

Cynka->Cylka -> Celka ->Cylc-> Culc-> Szulka -> Szulc-> Schulz-> Schultz

Na deser zostawiam Kataster Fryderycjański dotyczący Sypniewa. Trzy pierwsze osoby zapisane jako „Schultz” a następnie imię i nazwisko (Marcin Baran, Stanisław Małek i Harmin? Baran?).

Jednym słowem, warto analizować parafię jako całość, bo tylko wtedy możemy dostrzec niuanse, które wcześniej były zupełnie nieoczywiste. Parafia moich przodków coraz częściej dostarcza mi ciekawych zagadek.