Dzisiaj będzie nieco o ludności. Postaram się prześledzić liczbę mieszkańców Sypniewa koło Więcborka na przestrzeni wieków na podstawie różnych źródeł.

Zaczniemy od czasów współczesnych. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2011 roku został przeprowadzony Narodowy Spis Powszechny na podstawie, którego liczba mieszkańców Sypniewa wynosiła 1649. Niestety jeszcze nie posiada danych z XX wieku, ale powinno być to łatwę do uzupełnienia niebawem.

Zatem skupimy się na dostępnych danych. Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich w 1885 roku miało w Sypniewie być 427 mieszkańców, w tym 350 katolików, 67 ewangelików oraz 10 Żydów. To samo źródło podaje, że w 1867 roku w parafii sypniewskiej (która składa się oprócz Sypniewa także z 17 innych miejscowości) było 1321 osób. W 1889 miało ich być już 1528.

Bardzo ciekawym źródłem jest monumentalna praca „Der Kreis Flatow”, którą napisał Otto Goerke.

W 1695 roku podczas wizytacji księdza Jezierskiego stwierdzono w Sypniewie 13 włościan i 7 Niemców. To daje 20 domów.

Informacje z wizytacji potwierdzają dokumenty, które udało mi się odnaleźć w Archiwum Państwowym w Poznaniu. Poniżej dokument dotyczący majętności z 1695 roku gdzie wymieniono tych 13 włościan (właściwie gburów):

Niestety prawdopodobnie w wyniku III wojny północnej (Szwedzi w 1704 roku złupili Nakło nad Notecią) lub panującego morowego powietrza, widać kryzys. Dobytek sypniewskich gburów wyraźnie zmalał.

Innym źródłem informacji o mieszkańcach Sypniewa będzie tzw. kataster fryderycjański (1772-1773). Jest to naprawdę wspaniałe źródło. O tym jak udało mi się dorzeć do informacji dotycących Sypniewa pisałem już tutaj.

Niestety dostępne dokumenty dotyczące Sypniewa to jedynie odpisy. Oryginałów nadal poszukuję. Nie mniej jednak możemy sie nawet z odpisów dowiedzieć wielu ciekawych informacji. Mamy tutaj spis mieszkańców, a dokładnie wymienieni są z imienia oraz nazwiska, a także funkcji, mieszkańcy Sypniewa. Dokładnie głowy rodzin. Chociaż imiona i nazwiska są zniekształcone to można bez trudu odnaleźć osoby znane z innych źródeł, np. Matek oraz Matczak to nie kto inny jak moi krewni. Tutaj „ł” zostało zastąpione literą „t”, która podobna jest nieco do „ł”. Zatem mamy na 2. pozycji schultza Stanisława Małka. Był on sołtysem lub zarządcą. Sypniewo posiadało ich aż trzech. Stanisław Małek był najstarszym synem mojego 6xpradziadka – Wawrzyńca Małka.

W rubryce „Anzahl der Personen” mamy liczbę osób w gospodarstwie domowym, gdzie: M. to mężczyzna (mann), W. to żona (weib), Shn. to synowie (w tym do 12 i powyżej 12 roku życia), Thr. to córki (w tym powyżej 12 i do 12 roku życia), Kn. J. to parobkowie, Mgd. M. to dziewki, służące, a Sa to razem. Zatem Stanisław miał 1 (on sam), 1 (jego żona) 0, (nie miał syna do 12 lat), 0 (nie miał syna powyżej 12 lat), 0 (nie miał córki powyżej 12 lat), 1 (miał córkę poniżej 12 lat), 2 (miał 2 parobków) ,1 (miał 1 dziewkę, służącą), 6 (łącznie wszystkich było 6 osób).

Ostatnia rubryka to zdaje się sypnie siana, ale tutaj pewności nie mam. Mamy także podsumowanie z którego wynika, że w roku 1773 mieliśmy w Sypniewie 150 mieszkańców i 27 domów.

Na koniec lista na podstawie bazy danych www.odessa3.org, lista zdecydowanie różni się od tego co udało mi się znaleźć w Toruniu. Jestem ciekaw na jakiej podstawie została wykonana.

Lp Nazwisko Imię
1 Barun, Harmin
2 Blach, Sim.
3 Boran, Maci
4 Borzych, Jac.
5 Czarnecki, Paul
6 Dzinbata, Hans
7 Fifiot, Jac.
8 Gadek, Mich.
9 Gappa, ?
10 Grabowski, Graf von
11 Hujane, Stan.
12 Jedruszek, Andr.
13 Koch, Jacob
14 Kubejewicz, ?
15 Kucharski, Tom.
16 Lufra, Frantz
17 Lujane, Stan.
18 Lutowo, ?
19 Malczak, Paul
20 Matczak, Jos.
21 Matek, Stan.
22 Mucha, Jac.
23 Mydetek, Sim.
24 Pargreta, Mich.
25 Plach, Sim.
26 Pleczonaricki, ?
27 Pohls, ?
28 Pourchardtka, Udona
29 Pydok, Hans
30 Roza, Hans
31 Rumpa, Adam
32 Scondala, Paw.
33 Smarz, Pet.
34 Strach, Paul
35 Suinka, Andr.
36 Suinta, Marc.
37 Tomas, Maci
59 Tryza, Johan
60 Urza, Jac.
62 Wentzel, Mich.
64 Wirena, Hans
66 Wiza, Mich.

Reasumując domów w Sypniewie było:

W 1695 – 20

W 1773 – 27

W 1783 – 37

W 1835 – 55

W 1905 – 145

W 1910 – 147

Trudno stwierdzić jak liczona była ludność, ale wydaje się, że wieś liczona jest osobno, okoliczne miejscowości, a potem sumowana jest cała majętność. Zatem możemy założyć, że wieś w przybliżeniu zawsze stanowiła 1/3 majętności. Dane z dostępnych różnych źródeł potwierdzają tę hipotezę.

Mieszkańców w całej majętności było (w nawiasie liczba mieszkańców samego Sypniewa, ca. to szacunki):

W 1695 – ca. 333 (ca. 111)

W 1766 – 385 ( ca. 128)

W 1773 – ca. 450 (150)

W 1835 – 733 (ca. 250)

W 1852 – 768 (ca. 256)

W 1867 – 1321 (ca. 440)

W 1880 – 1434 (441)

W 1885 – ca. 1281 (427)

W 1895 – 1469 (481)

W 1905 – 1504 (493)

W 1910 – 1578 (467)

W 2011 – X (1649)